ما روحانی ای داشتیم که خلبان هلی کوپتر کبری بود و در زدن مواضع دشمن حماسه آفرینی داشت. روحانیونی داشتیم که در تخصص های غیررزمی در صحنه جنگ ایفای نقش می کردند، مثلاً شما وقتی وارد بیمارستان فاطمه الزهرا در عملیات فاو می شدی، می دیدی یک عبا و عمامه و قبا روی دیوار بیمارستان زیرزمینی آویزان است، موقع نماز می دیدیم یک نفر از داخل اتاق عمل با روپوش سفید آمد بیرون، روپوش را درآورد و عبا را پوشید و عمامه را گذاشت و رفت برای اقامه نماز، یعنی روحانی ما به عنوان جراح در اتاق عمل ایفای نقش می کرد.

حجت الاسلام والمسلمین مجتبی ذوالنوری، نخستین فرمانده تیپ ۸۳ امام صادق (ع)، نخستین فرمانده تیپ تبلیغی رزمی روحانیون است. او ۸۴ ماه حضور در جبهه های جنوب- غرب و کردستان را در کارنامه فعالیت های رزمی اش دارد. او علاوه بر تحصیلات حوزوی و استفاده از محضر استادان بنام حوزه، مدرک کارشناسی اش را در رشته زبان انگلیسی از دانشگاه تهران گرفت و همچنین دوره آموزشی فرماندهی و ستاد دافوس را که ویژه فرماندهان نیرو های مسلح است، در دانشگاه امام حسین (ع) پشت سر گذاشت.

از مسئولیت های حماسه و مقاومت حجت الاسلام مجتبی ذوالنوری می توان به مسئول اعزام مبلغ لشکر۲۷محمد رسول الله (ص) در فاصله سال های ۶۱ تا ۶۴، معاونت فرهنگی لشکر۱۰سیدالشهدا (ع) و همزمان معاونت فرهنگی قرارگاه و سپاه سوم قدس حدوداً تا پایان جنگ با حفظ سمت فرماندهی تیپ۸۳، مسئول ستاد ارتباطات فرماندهی تبلیغات جبهه و جنگ و فرمانده تیپ مستقل۸۳ امام جعفر صادق (ع) به مدت ۲۳سال اشاره کرد. او هم اکنون عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی است.

با مجتبی ذوالنوری به مناسبت برگزاری کنگره شهدای روحانی در چهارم خردادماه جاری، پیرامون نقش روحانیت در دفاع مقدس گفتگو کردیم. بخش های مهم تر آن را در ذیل می خوانیم.

نقش ولایت

روحانیت در دوران دفاع مقدس به اشکال مختلف ایفای نقش داشتند. یک نقش، نقش کلان و کلی بود، مثل نقشی که حضرت امام در تحریک و تحریض و بسیج مردم در دفاع مقدس و هدایت کلی دفاع مقدس و فرماندهی کل قوا داشتند. این نقش، منحصر به روحانیت و در اختیار حضرت امام بود، امروز هم فرماندهی نیرو های مسلح ما در اختیار ولی فقیه است و از نقش های ولی فقیه است. این نقش به ظاهر ممکن است به چشم نیاید، ولی در ایفای نقش کلان روحانیت که در عمل ولی فقیه و رهبری تبلور داشت، کتاب ها می شود نوشت.

نقش پشتیبانی

نقش دوم روحانیت، نقش پشتیبانی بود. اگر جبهه های ما دوام آورد، مساجد، حسینیه ها، تکایا و هیئات که تریبون های در اختیار روحانیت بود، نیرو ها را و پشتیبانی ها را برای جبهه گسیل می کردند. در مراسم شهدا و هر مناسبتی، پشتیبانی جنگ را گرم نگه می داشتند. مردم هم به حرف روحانیت اعتماد داشتند و وارد صحنه می شدند؛ چه عرصه پشتیبانی جنگ و چه داغ نگه داشتن تنور خود دفاع. این نقش پشتیبانی روحانیت بود.

نقش مسئولیتی

نقش سوم، نقش مسئولیتی روحانیت در جنگ بود. یک یگان نظامی واحد های متعددی دارد. همان طور که اطلاعات دارد و عملیات دارد، پرسنلی و نیروی انسانی دارد، تدارکات و توپخانه و زرهی دارد، ضدزره و ادوات دارد، واحد های عقیدتی- سیاسی هم داشت و نمایندگی های حضرت امام در سپاه و بسیج را داشتیم و تبلیغات و انتشارات داشتیم و واحد عملیات روانی داشتیم. این واحد هایی که ما در یگان های رزم داشتیم، اغلب این ها رؤسا و مسئولان آن ها روحانی بودند.

نقش فرماندهی و رزمی

نقش چهارم، نقش فرماندهی روحانیت بود؛ فرماندهی نظامی. ما در بین روحانیون فرمانده قرارگاه داشتیم. حاج آقا بشردوست در عملیات کربلای ۴ و ۵ فرماندهی قرارگاه کربلا را بر عهده داشتند و چندین لشکر زیر امر قرارگاه کربلا اجرای عملیات می کردند یا حاج آقا طلابیان که فکر می کنم الان امام جمعه بابلسر هستند. ایشان رئیس ستاد قرارگاه بودند. خدا رحمت کند شهید صالحی، جانشین لشکر ۲۷ حضرت رسول از بچه های نجف آباد بود که روحانی بودند، ولی لباس پاسداری می پوشیدند و در عملیات شرکت می کردند. خدا رحمت کند شهید کاوه، فرمانده لشکر ویژه شهدا، ایشان قبل از اینکه پاسدار بشوند، طلبه بودند. شهید آسیدمحمد حجازی که سال گذشته به شهادت رسید، ایشان در کنار شهید مصطفی ردانی پور و در کنار شهید میثمی از طلبه های مدرسه حقانی قم در قبل از انقلاب بودند. ما در سطوح مسئولیتی و فرماندهی روحانیون فراوانی داشتیم که ایفای نقش می کردند تا می رسید به رده های پایین مثل تیپ که مثلاً توپخانه ۶۱ محرم برادرمان آقای زین العابدین احمدی روحانی بود. هم درجه سرداری گرفت و هم روحانی و فرمانده آتشبار توپخانه بود.

ما روحانی ای داشتیم که خلبان هلی کوپتر کبری بود و در زدن مواضع دشمن حماسه آفرینی داشت. روحانیونی داشتیم که در تخصص های غیررزمی در صحنه جنگ ایفای نقش می کردند، مثلاً شما وقتی وارد بیمارستان فاطمه الزهرا در عملیات فاو می شدی، می دیدی یک عبا و عمامه و قبا روی دیوار بیمارستان زیرزمینی آویزان است، موقع نماز می دیدیم یک نفر از داخل اتاق عمل با روپوش سفید آمد بیرون، روپوش را درآورد و عبا را پوشید و عمامه را گذاشت و رفت برای اقامه نماز، یعنی روحانی ما به عنوان جراح در اتاق عمل ایفای نقش می کرد.

قشری از شهدای روحانی، روحانیون در حوزه رزم بودند که از شهدای گمنام روحانیت که هنوز هم شناخته نشده اند، همین ها هستند، چون روی سنگ قبر این ها هم نوشته شده بسیجی شهید، رزمنده شهید و عناوین مقدسی از این قبیل و اسمی از طلبه بودن آن ها نیست. در بنیاد شهید هم پرونده ای به عنوان طلبه برای این ها تشکیل نشده است.

نقش تبلیغی

چنقش ششم که روحانیت داشت، نقش تبلیغی بود. این نقش تبلیغی خیلی مهم و رسالت اصلی روحانیت بود. اگر چه یک روحانی هم آنجا اگر آرپی جی زن بود، کونوا دعاه الناس بغیر السنتکم بود، شما مردم را به غیر از زبان دعوت به دین کنید، وقتی روحانی فقط آیات و روایات جهاد را بخواند کافی نیست، روحانی در عمل خودش باید میداندار باشد تا مردم پشت سرش قرار بگیرند، لذا آرپی جی زدن یک روحانی ما هم تبلیغ بود، ولی به هر حال نقش خاص تبلیغی، ما روحانیون فراوانی داشتیم که این ها در سطوح مختلف جبهه تا خطوط مقدم حضور داشتند، حتی جایی که کار جمعی نمی شد انجام داد، روحانی سنگر به سنگر در خطوط مقدم می رفت سراغ رزمنده و مسائل او را می پرسید که سؤالی و ابهامی در شرعیات نداشته باشد. شهدای زیادی هم در این زمینه دادیم. ما حدود ۳۶ امام جمعه و امام جمعه موقت در جنگ شهید دادیم، حتی بعضی از مراجع ما در جبهه ها حضور پیدا می کردند؛ روحانیون بنامی مثل آیت الله حائری شیرازی، آقای بهلول، مرحوم آیت الله العظمی بهاءالدینی، مرحوم آیت الله العظمی میرزاجواد آقاتهرانی.

ما یک گروه هایی هم داشتیم که این ها هر دو توانمندی رزمی و تبلیغی را داشتند. نیرو هایی بودند که اگر عملیات نبود و نیاز به کار فرهنگی و تبلیغی بود، لباس روحانیت به تن و کار فرهنگی و تبلیغی می کردند و زمانی که عملیات بود، لباس روحانیت را کنار می گذاشتند و لباس رزم می پوشیدند.

یکی از گردان های لشکر سیدالشهدا (ع) سردار حاج خادم می گفت، گردان من زمینگیر شده بود و آتش سنگین دشمن اجازه نمی داد رزمنده سر خودش را بلند کند. من هر چه گفتم واجب است و جهاد اینجور است و خودم و سلسله مراتب را رساندم به حضرت امام که نیرو تکان بخورد، ولی آتش اجازه نمی داد نیرو بلند شود. ایشان می گفت یک دفعه دیدم در بین بارش انواع گلوله و آتش، یک رزمنده بلند شد، کوله پشتی خودش را باز کرد و انگار نه انگار که انواع آتش دارد می آید، یک عمامه بسته تاکرده را که داخل کوله پشتی داشت، درآورد و کلاه آهنی را از سر برداشت و گذاشت کنار و عمامه را روی سر گذاشت و گفت بچه ها من سرزعیم و روحانی گردان شما هستم. شما تا چند دقیقه پیش می گفتید حسین جان کربلا، امام حسین هنوز همان امام حسین و کربلا همچنان همان کربلاست. هر کسی عاشق صحن و سرای اباعبدالله است، پشت سر من حرکت کند، گردان بی اختیار از جا کنده شد و خودش اولین شهید گردان شد.

یک روحانی داشتیم به نام شهید محمدرضا حیدری که یک روحانی با چهره بسیار نورانی بود. اخلاق متعالی و روحیه رزمی و جهادی بالا داشت. این شهید محمدرضا حیدری یک تنه نشسته بود پشت تیربار و دشمن هم آتش می ریخت. گردان حنین سه بار مقاومتش شکسته شد، چون آتش خیلی سنگین بود. گردان عقب نشینی می کرد، وقتی می دیدند شهید محمدرضا حیدری یک تنه پشت تیربار نشسته و دارد آیات جهاد و شهادت را می خواند، گردان برمی گشتند. سه بار این اتفاق افتاد تا پاتک دشمن شکست خورد.

پس از دفاع مقدس

چه بعد از دفاع مقدس، جامعه روحانیت عرصه های دیگر را ترک نکردند. در سایر حوادثی که مردم در معرض آسیب بودند از شتافتن به کمک مردم دریغ نکردند. من چند مصداق را کوتاه عرض می کنم. زمانی که زلزله رودبار اتفاق افتاد، سردار شمخانی به بنده زنگ زدند و گفتند که تصمیم بر این شده است که روحانیون بروند برای کمک به مردم و مسائل شرعی آن ها را کمک کنند. مثلاً جنازه ای را دفن می کردند، بعد که آواربرداری می شد، می دیدند زیر آوار یک دست قطع شده پیدا شد و می ماندند که حالا با این دست چه باید بکنند و از این سری مسائل پیچیده زیاد وجود داشت که کسانی باید آنجا می بودند و کمک کنند. من همان شب اول زلزله که به ما گفتند، سریع فراخوان زدم برای طلبه ها، توسط تیپ امام جعفرصادق (ع) و صبح روز دوم زلزله ۴۰۰ نفر روحانی رزمنده را در منطقه پخش کردیم، حتی آن موقع آقای انصاری، فرمانده هوانیروز بود، من به ایشان اصرار می کردم که خلبان های شما که کمک می رسانند به روستا های استان گیلان، منطقه رودبار و طارم و منجیل و غیره، اجازه بدهید یک روحانی هم همراه هلی کوپتر شما برود که مسائل روحی و معنوی مردم را پیگیری کند.

خلبان ها که می رفتند، مردمی بودند که سه روز آب و غذا به آن ها نرسیده بود. عزیزان شان را از دست داده بودند و وضعیت روحی آن ها به هم ریخته بود و گاهی توزیع این اقلام دچار مشکل می شد. خلبان گاهی کتک می خورد و هلی کوپتر و اجناسش آسیب می دید و حتی اجناسی که حمل کرده بود پخش و پلا می شد. یک روحانی با یکی از این پرواز ها رفت و وقتی آنجا رسید، مردم را آرام و جمع می کرد و آن ها را نظم و تسلی می داد و بحث ایثار را مطرح می کرد که سر گرفتن کمک ها، اوضاع به هم نریزد و شرایط به شکلی شد که خلبان ها تا روحانی پروازشان تعیین نمی شد، پرواز نمی کردند و می گفتند حتماً روحانی باید همراه ما باشد. این ها هم مسائل شرعی را حل می کردند و هم امدادرسانی و کمک رسانی به مردم را انجام دادند و هم از لحاظ روحی به مردم کمک می کردند و این تجربه باعث شد یک گردان ویژه در تیپ امام جعفر صادق (ع) برای حوادث غیرمترقبه مثل سیل و زلزله با آموزش های مختلف و تجهیزات لازم ایجاد شود.

منبع: روزنامه جوان